Eski Uygarlıkların Kullandığı Sayı Sistemleri Nelerdir?

Geçmişten günümüze sayılar hayatımızda hep önemli bir yere sahip olmuşlardır. Hemen hemen her alanda ihtiyaç duyulan sayılar, ilk çağlarda insanlar tarafından bazı işlemleri daha kolay yapabilmek için üretilmiştir. Bu gün kullandığımız sayı tipinden farklı olarak kendi şekillerini kullanıyorlardı ve daha az sayı kullansalar da o dönemlerde önemli yeri vardı. Tabletlerin üzerine yazdıkları sayıları sesli olarak belirtmek için de değişik sesler çıkardılar ve belki matematiğin temeli o günlerde atıldı.

Bu topluluklardan biri de Mısır'dır. Eski mısırlılar sayıları ilk kullanan topluluktu ve saymak için hiyeroglif denilen sistemi kullanmışlardı. En eski dönemlerden kalan sayı sistemini geliştiren Mısırlılar, bu günkü sayıların temellerini attılar. Mısırlıların sayılar hakkında gerçekleştirdikleri gelişim ve durumlarını o zamanlar kağıt olarak kullanılan papirüslere bakarak anlayabiliyoruz. Bazı zamanlarda papirüs yerine tabletler de kullanılmıştır.

Eski Mısırlıların kullandıkları sayı sistemi bugünkünden oldukça farklıdır. Mısırlılar sayıları ifade etmek için kendileri buldukları bazı semboller kullanıyorlardı. Toplamda yedi sembolü bu sayıları ifade etmek için kullanıyorlardı ve bazı sayılarda sembolleri yan yana getiriyorlardı.

Eski Uygarlıkların Kullandığı Sayı Sistemleri Nelerdir?

Mısır Matematiği

Mısırlıların kullandığı matematik onlu sayı sistemiydi ve günümüzdeki ile benzerlik gösteriyordu. Mısırlıların geçmiş zamanlarda matematikle ilgili yaptıklarını kalan papirüslerden anlayabiliyoruz. Örneğin Rhind papirüsü bize 85 matematik problemi göstermektedir. Mısırlılar matematik işlemlerini yapmak için değişik çözümler de getirdiler. Örneğin bir sayıyı 13 sayısıyla çarpmak istedikleri zaman o sayıyı önce 4 ve 8 sayıları ile çarpıyor, çıkan sonucu kendisine ekliyorlardı. Örnek vermek gerekirse:

3.4 = 12
3.8 = 24
24+12 = 36
36+3 = 39

Bu işlemi şu an kullandığımız matematik sistemiyle direkt olarak 3.13 = 39 şeklinde yapacaktık. Sonuç aynı fakat işlem daha uzun. Mısırlıların matematikte kullandığı tek sistem bu değildi. Örneğin kesirli işlemlerde de değişik bir sistem geliştirmişlerdi. Bütün kesirler, payı 1 olan birim kesirlerin toplamı olarak yazılarak işlemler yapılırdı.

Doğu Matematiği

Doğu matematiği genelde uygulama içerikli bir gelişim göstermiştir. Doğu matematiğinde öncelik tarımsal hesaplamalara verilmişti ve git gide kendilerini geliştirmişlerdi. Takvimin hesaplanması da Doğu için öncelik olmuştur. Gelişen matematik yalnızca uygulamaya yönelik değildi, zamanla gelişti ve bilinmeyenler azalarak sırlar ortaya çıktı.

Mezopotamya Matematiği

Mezopotamya belki de eski uygarlıklar arasında matematik alanında en hızlı ve başarılı gelişen uygarlıktı. Bundan yüzyıllar öncesinden kalan Mezopotamya kalıntılarında bile bu uygarlığın ne kadar çok geliştiğini görebiliriz. M.Ö. 2100 tarihinden kalan Mezopotamya matematik hesaplamaları bunun en büyük kanıtıdır. Mezopotamya matematiğinde yalnızca onlu sistem değil 60lı sistem de kullanılmıştır. Sümerliler, bu gün kullandığımız, özellikle zaman kavramlarının bu sistemle beraber temelini atmışlardır.

Günümüzde kullandığımız 1 saatin 60 dakika olması ve 3600 sayısına bölünmesi, her dakikanın 60 saniye olması Sümerlilerin kullandığı matematik sistemlerine dayanır. Neden 60? Günümüzde bile bu sistemi görmemizin sebebi, 60 sayısının bir çok böleni olmasından kaynaklanır diyebiliriz.

Bu uygarlıkların tümünün kullandıkları matematik sistemlerini, gelişimlerini ve tarzlarını incelediğimizde bugünkü kullandığımız matematiğin temelini oluşturduklarını anlayabiliriz. Zaman içinde gelişen matematiğin amacının da gittikçe kolaylaştırılması, kolay anlaşılabilir olması olduğunu da görebiliriz.

Aşağıdaki tabloya baktığımızda bugün kullandığımız sayı yazılışlarıyla eski Mısır uygarlığı matematiğinin karşılaştırıldığını görebilirsiniz. O dönemler için yine kolaylık için üretilen bu sayılardan 1 sayısının şu an kullandığımızla aynı olduğunu fark ediyoruz.