Logo

Kapitülasyon Nedir?

Özellikle Osmanlı tarihinde sıkça adı geçen ve tarihi metinlerde bahsi geçen kapitülasyon nedir? Osmanlıda kapitülasyonlar nedir?

Kapitülasyon, bir devletin başka bir devlete gösterdiği ticari ve sosyal ayrıcalıklara verilen addır. Yabancı devletlere tanınan bu imtiyaz, tarihte devletler arasında sürekli yapılmıştır. İki taraf için de karşılıklı çıkar amacıyla yapılır. Fransızcada teslim olma anlamı taşır.

Osmanlı Devletinde Kapitülasyonlar

Osmanlı Devletinde de diğer devletlere ayrıcalıklar tanınmıştır. Tanınan bu ekenomik, idari ve adli ayrıcalıklar ekonomisi zayıf olan devletler için zararla sonuçlanırken, ekonomik olarak daha iyi durumda olan devletlerde fayda sağlamıştır. Osmanlı Devletinde ilk kapitülasyon Ragusa Cumhuriyetine verilmiştir.

Tarihte ise ilk kapitülasyonların amacı ticareti kendi ülkelerine doğru çekmek olmuştur. Geri kalmak istemeyen bu devletler Arap devletleri olmuştur. Osmanlı Devleti de aynı şekilde Venedik ve Cenevizlilere ticari ayrıcalık vermiştir. Kapitülasyonlar Avrupalı Devletler için her zaman bir kazanç olmuştur ve Osmanlıdan aldıkları ayrıcalıkları hiçbir zaman bırakmak istememişlerdir.

Kapitülasyonlar sadece ticaret amaçlı değil sosyal amaçlı da yapılmıştır. Osmanlı devletinde yaşayan yabancı insanlar, hak ve özgürlük açısından üstünlük kazandılar ve kilise, okul, hastane gibi mülkleri açabildiler. Kapitülasyonlar, Lozan Antlaşmasıyla tam olarak son bulmuştur.